Podstawa programowa. Ale która?
We wrześniu 2019 roku w progi liceum ogólnokształcącego oraz technikum wkroczą dwa roczniki absolwentów szkół niższego szczebla – uczniowie, którzy ukończyli gimnazjum oraz rok młodsi uczniowie, którzy ukończyli zreformowaną szkołę podstawową i zdali egzamin ósmoklasisty. Jak zatem będzie wyglądała nauka języka obcego dla tych dwóch różnych grup uczniów?
Zapraszamy do zapoznania się z drugim materiałem szkoleniowym autorstwa dr Agnieszki Małgorzaty Sendur.
We wrześniu 2019 roku w progi liceum ogólnokształcącego oraz technikum wkroczą dwa roczniki absolwentów szkół niższego szczebla – uczniowie, którzy ukończyli gimnazjum oraz rok młodsi uczniowie, którzy ukończyli zreformowaną szkołę podstawową i zdali egzamin ósmoklasisty. Jak zatem będzie wyglądała nauka języka obcego dla tych dwóch różnych grup uczniów? Wszyscy już słyszeli o nowej podstawie programowej dla szkoły ponadpodstawowej, ale czy faktycznie wiemy, o jakiej podstawie mówimy?
STARA PODSTAWA PROGRAMOWA
Absolwenci gimnazjów rozpoczynający naukę w liceum lub w technikum w roku 2019 będą uczyć się według starych programów. Dla nauczycieli znaczy to brak zmian w stosunku do tego, co robili do tej pory. Ta sama podstawa programowa, co dotychczas, te same wymagania, taki sam egzamin maturalny. Nauka w szkole ponadgimnazjalnej dla tych uczniów będzie trwać trzy lata i zakończy się egzaminem maturalnym w dotychczasowej formule w roku szkolnym 2021/2022.
NOWA PODSTAWA PROGRAMOWA
Uczniowie, którzy ukończyli ośmioklasową szkołę podstawową, naukę w szkole wyższego szczebla będą kontynuować według Podstawy programowej kształcenia ogólnego dla czteroletniego liceum ogólnokształcącego i pięcioletniego technikum, a więc skończą ją rok później, niż ich koledzy przyjęci do tej samej szkoły w tym samym naborze.
Podczas gdy stara podstawa dla języka obcego nowożytnego występuje w trzech wariantach: dla początkujących (IV.0), dla kontynuujących naukę (IV.1) oraz dla oddziałów dwujęzycznych (IV.2), to tzw. nowa podstawa ma tych wariantów aż pięć.
Zacznijmy zatem od początku.
Etap edukacyjny
Klasy I–III szkoły podstawowej stanowią pierwszy etap edukacyjny; drugi etap edukacyjny to klasy IV–VIII. Szkoła ponadpodstawowa jest więc etapem trzecim. Na trzecim etapie edukacyjnym uczeń może wybrać naukę w liceum ogólnokształcącym, technikum, bądź też branżową szkołę I stopnia. W symbolu podstawy programowej trzeci etap edukacyjny oznaczony jest rzymską liczbą „III”.
Pierwszy czy drugi język?
Zgodnie z wytycznymi nowej podstawy każdy uczeń liceum ogólnokształcącego oraz technikum obowiązkowo uczy się dwóch języków obcych nowożytnych, z czego jeden powinien być kontynuowany od I klasy szkoły podstawowej do ostatniej klasy szkoły ponadpodstawowej, czyli przez okres 12 lub 13 lat. Z obowiązku kontynuacji nauki jednego języka wynika rozróżnienie w wariantach podstawy na język nauczany jako pierwszy (kontynuacja ze szkoły podstawowej) oraz jako drugi. Wymiar godzin pierwszego języka obcego wg nowych ramowych planów nauczania to 3 godziny tygodniowo przez wszystkie cztery lata liceum, co daje 12 godzin w skali czteroletniego cyklu kształcenia. W przypadku technikum całkowita liczba godzin w ramach cyklu kształcenia jest identyczna, jednak rozkłada się ona na pięć lat (2+2+2+3+3). Drugi język nauczany jest w wymiarze 8 godzin na tydzień w całym cyklu nauczania.
W oznaczeniu wariantu podstawy, to czy język nauczany jest jako pierwszy, czy jako drugi, znajduje odzwierciedlenie w drugim elemencie symbolu – jest to odpowiednio arabska liczba 1. lub 2. (np. III.2. – język obcy nauczany jako drugi).
Poziom nauczania języka
Wybrany język może być nauczany na różnym poziomie: poziom „0”, poziom podstawowy, rozszerzony oraz dla uczniów klas dwujęzycznych.
Język nauczany w trybie kontynuacji ze szkoły podstawowej może być prowadzony w zakresie podstawowym lub rozszerzonym, które przygotowują odpowiednio do matury na poziomie podstawowym lub rozszerzonym. Symbol wariantu podstawy programowej odnoszący się do tych dwóch poziomów to litera P lub R (np. III.1.R – język obcy nauczany jako pierwszy – kształcenie w zakresie rozszerzonym).
Drugi język obcy może być nauczany jako kontynuacja ze szkoły podstawowej (III.2.) lub od początku w klasie I szkoły ponadpodstawowej. W drugim przypadku ostatnim elementem oznaczenia wariantu podstawy jest liczba „0”, oznaczająca poziom dla rozpoczynających naukę (III.2.0.).
No i jeszcze klasy dwujęzyczne. Zarówno w liceum, jak i technikum. język obcy może być również nauczany w oddziałach dwujęzycznych. Może to być zarówno język kontynuowany, jak i nauczany od początku w szkole ponadpodstawowej. Oznaczenie wariantu podstawy programowej dla klas dwujęzycznych to: III.DJ.
Zadania nauczyciela
Jak zatem widzimy, nauczyciel nie może sobie wybrać dowolnej podstawy programowej. To, którą podstawę będzie realizować, wynika wprost z typu klasy lub grupy językowej, w której będzie prowadzić zajęcia. Rolą nauczyciela lub zespołu przedmiotowego jest wybór określonego programu nauczania skonstruowanego dla konkretnego wariantu podstawy programowej, bądź też stworzenie własnego programu. W obydwu przypadkach nauczyciel winien zapoznać się z określonym wariantem podstawy programowej, z zawartymi w niej wymaganiami ogólnymi i treściami kształcenia, które ich uczniowie powinni opanować podczas nauki w szkole ponadpodstawowej i które będą później sprawdzane na egzaminie maturalnym, jeśli oczywiście nauczanie danego języka w danej szkole ma na celu przygotowanie do tego egzaminu.
Już dziś zapraszam Państwa do kolejnego artykułu, w którym przyglądniemy się, w jaki sposób wymagania nowej podstawy programowej mogą przełożyć się na formę zadań na egzaminie maturalnym z języka obcego.
