Produkt dodany do koszyka

Strefa nauczyciela

STREFA NAUCZYCIELA

Strefa ucznia

STREFA UCZNIA

Strefa szkół

STREFA SZKÓŁ

Sklep online

SKLEP online

Cyfrowa szkoła

CYFROWA SZKOŁA

Szkoła ponadpodstawowa z Express Publishing

Podstawa programowa

Czym różnią się podstawy programowe dla szkoły ponadpodstawowej i ponadgimnazjalnej? Jakie wymagania akcentuje nowa podstawa programowa i jak wpłynie to na kształt egzaminu maturalnego?

Nadrzędne cele kształcenia

Skuteczne porozumiewanie się w mowie i piśmie pozostaje nadrzędnym celem kształcenia językowego, ale w nowej podstawie programowej podkreślono, że uczeń powinien także dążyć do osiągania coraz wyższego stopnia poprawności językowej – gramatycznej, leksykalnej, fonetycznej i ortograficznej. W tym kontekście dużego znaczenia nabiera również precyzja w wyrażaniu myśli i styl przekazu.

 

 

Poziom w skali CEFR

Oczekiwany poziom zaawansowania językowego uczniów na koniec III etapu edukacyjnego został podniesiony w stosunku do poziomu określonego w podstawie programowej dla szkół ponadgimnazjalnych. Znajdzie to odzwierciedlenie w stopniu trudności egzaminu maturalnego, do którego uczniowie szkół ponadpodstawowych będą przystępować od roku szkolnego 2022/2023.

 

  SZKOŁA PODSTAWOWA SZKOŁA PONADPODSTAWOWA
  I etap Klasy 1-3

II etap
Klasy 4-8

III etap
Klasy 1-4 liceum
Klasy 1-5 technikum
Szkoła branżowa (I i II stopnia)
Spodziewany poziom na koniec etapu     Zakres podstawowy Zakres rozszerzony Zakres dwujęzyczny
A1 A2+/B1 B1+
(B2 w zakresie rozumienia wypowiedzi)
B2+
(C1 w zakresie rozumienia wypowiedzi)
C1+
(C2 w zakresie rozumienia wypowiedzi)
Egzamin końcowy   Egzamin ósmoklasisty Matura: Poziom
podstawowy
Matura: Poziom
rozszerzony
Matura: Poziom
dwujęzyczny

 

 

Warianty podstawy programowej

Nowa podstawa programowa kształcenia w zakresie języka obcego dla liceum i technikum została opracowana w pięciu wariantach:

  1. III.1.P → kontynuacja pierwszego języka ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie podstawowym
  2. III.1.R → kontynuacja pierwszego języka ze szkoły podstawowej – kształcenie w zakresie rozszerzonym
  3. III.2.0 → język nauczany jako drugi (od początku w klasie I szkoły ponadpodstawowej)
  4. III.2    → język nauczany jako drugi (kontynuacja ze szkoły podstawowej)
  5. III.DJ → kontynuacja 1. albo 2. języka ze szkoły podstawowej albo od początku w klasie I liceum ogólnokształcącego dwujęzycznego, technikum dwujęzycznego lub w oddziale dwujęzycznym w liceum ogólnokształcącym lub technikum, albo kontynuacja z klasy wstępnej.


Każdy z ww. wariantów jest skonstruowany w taki sam sposób i przedstawia cele kształcenia (wymagania ogólne), treści nauczania i umiejętności (wymagania szczegółowe) oraz niezbędne warunki i sposoby realizacji podstawy programowej.

 

 

Wymagania ogólne

Kluczowe dla poznania różnic między wariantami nowej podstawy programowej dla poziomu podstawowego i rozszerzonego są określenia zawarte w opisie poszczególnych wymagań, takie jak: dość bogaty – bogaty; proste – w miarę złożone – złożone; w typowych sytuacjach – w różnorodnych sytuacjach itd.

 

(Skreślenia - zapis z podstawy programowej dla szkół ponadgimnazjalnych; tłusty druk - nowe zapisy wprowadzone do podstawy programowej dla szkół ponadpodstawowych)

 

Wymaganie ogólne III.1.P III.1.R
Znajomość środków językowych Uczeń posługuje się w miarę rozwiniętym dość bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych) umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych. Uczeń posługuje się bogatym zasobem środków językowych (leksykalnych – w tym związków frazeologicznych, gramatycznych, ortograficznych oraz fonetycznych) umożliwiającym realizację pozostałych wymagań ogólnych w zakresie tematów wskazanych w wymaganiach szczegółowych.
Rozumienie wypowiedzi czyli recepcja Uczeń rozumie proste, typowe wypowiedzi ustne o umiarkowanym stopniu złożoności, artykułowane wyraźnie wypowiadane w naturalnym tempie, w standardowej odmianie języka, a także proste wypowiedzi pisemne o umiarkowanym stopniu złożoności, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych. Uczeń rozumie różnorodne złożone wypowiedzi ustne wypowiadane w naturalnym tempieróżnorodne złożone wypowiedzi pisemne o różnorodnej formie i długości, w różnych warunkach odbioru, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Tworzenie wypowiedzi czyli produkcja Uczeń samodzielnie formułuje tworzy krótkie, proste, spójne i logiczne, w miarę płynne zrozumiałe wypowiedzi ustne oraz proste, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych. Uczeń samodzielnie tworzy w miarę złożone, spójne i logiczne, płynne i zrozumiałe, dłuższe wypowiedzi ustne oraz w miarę złożone, dłuższe wypowiedzi pisemne, bogate i spójne pod względem treści, spójne i logiczne wypowiedzi pisemne, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Reagowanie na wypowiedzi czyli interakcja Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje ustnie w typowych, również w miarę złożonych sytuacjach reaguje w sposób zrozumiały, adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej, ustnie lub pisemnie oraz reaguje w formie prostego tekstu pisanego w typowych sytuacjach, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych. Uczeń uczestniczy w rozmowie i reaguje płynnie, w formie ustnej i pisemnej ustnie w różnorodnych, bardziej również złożonych i nietypowych sytuacjach, oraz reaguje w formie w miarę złożonego tekstu pisanego w różnorodnych sytuacjach, w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.
Przetwarzanie wypowiedzi czyli mediacja Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych. Uczeń zmienia formę przekazu ustnego lub pisemnego w zakresie opisanym w wymaganiach szczegółowych.

 

 

Wymagania szczegółowe

W zakresie wymagań szczegółowych warto zwrócić uwagę na następujące zmiany w stosunku do podstawy programowej dla szkół ponadgimnazjalnych:

 

  III.1.P III.1.R
Nowe formy wypowiedzi pisemnej wiadomość, notatka, ogłoszenie, zaproszenie, pocztówka, e-mail, list prywatny, prosty list formalny, opis, ankieta, życzenia, SMS, historyjka, życiorys, CV, list motywacyjny, wpis na blogu list formalny – w tym list motywacyjny, rozprawka, opowiadanie, sprawozdanie, recenzja, życiorys, CV, wpis na blogu, artykuł, list prywatny, email
Poszerzenie katalogu tematów w zakresie PRACA praca (np. zawody i związane z nimi czynności i obowiązki, miejsce pracy, warunki pracy i zatrudnienia, praca dorywcza, rynek pracy, wybór zawodu, poszukiwanie pracy) praca (np. zawody i związane z nimi czynności i obowiązki, miejsce pracy, kariera zawodowa, warunki pracy i zatrudnienia, praca dorywcza, rynek pracy, mobilność zawodowa)

 

 

Spiralny model nauczania

W nowej podstawie programowej zwrócono uwagę na konieczność kilkukrotnego powracania do tych samych zagadnień przy jednoczesnym rozbudowywaniu wiadomości i umiejętności już nabytych. Jest to dobrze widoczne na przykładzie środków językowych, których zasób jest stopniowo rozbudowywany w ramach powtarzających się na różnych poziomach i etapach kształcenia następujących zakresów tematycznych: człowiek, miejsce zamieszkania, edukacja, praca, życie prywatne, żywienie, zakupy i usługi, podróżowanie i turystyka, kultura, sport, zdrowie, nauka i technika, świat przyrody, państwo i społeczeństwo.

 

 

Mediacja

Mediacja jest stosunkowo nowym pojęciem w glottodydaktyce, ale w nowoczesnym podejściu do nauczania języka obcego staje się jedną z kluczowych umiejętności, co zostało zakcentowane w podstawie programowej.


Działania mediacyjne (pisemne czy ustne, receptywne czy produktywne) umożliwiają komunikację między osobami, które – z różnych względów – nie mogą się ze sobą bezpośrednio porozumiewać. Tłumaczenie ustne i pisemne, parafraza, streszczenie, podsumowanie lub zapis umożliwiają korzystanie z tekstów i wypowiedzi źródłowych osobom, które nie mają do nich bezpośredniego dostępu. Mediacyjne działania językowe rozumiane są jako przetwarzanie istniejących tekstów, odgrywają ważną rolę w codziennym życiu językowym naszych społeczności.

(Rada Europy 2003: 24)

 

 

Uczenie się przez całe życie

W nowej podstawie programowej zaakcentowano potrzebę rozwijania umiejętności wspierających naukę języka obcego a jednocześnie przydatnych w procesie uczenia się przez całe życie, w tym tzw. umiejętności miękkich, których brak może powodować trudności w znalezieniu lub utrzymaniu pracy.

  • Budowanie świadomości językowej.
  • Budowanie repertuaru technik służących samodzielnej pracy nad językiem.
  • Stosowanie strategii komunikacyjnych, w tym strategii kompensacyjnych.
  • Dokonywanie samooceny.
  • Współdziałanie w grupie.
  • Korzystanie z różnych źródeł informacji w języku obcym w tym z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnej.
  • Rozwijanie zdolności krytycznego i logicznego myślenia.

 

 

Kompetencja interkulturowa

Zagadnienia dotyczące kompetencji interkulturowej w nowej podstawie zapisano jako odrębny punkt w wymaganiach szczegółówych (w starej był to jeden z zakresów tematycznych). Obejmuje ono zarówno wiedzę o krajach nauczanego języka, jak i o Polsce (z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego), świadomość związku między kulturą własną a obcą oraz kształtowanie wrażliwości międzykulturowej. Wymaganie to zastępuje i rozwija temat obejmujący wiedzę o krajach nauczanego języka, który został wyłączony z listy zakresów tematycznych określonych w podstawie programowej dla szkół ponadgimnazjalnych. Nowe wymaganie powinno zatem być systematycznie realizowane w zadaniach językowych w ramach wszystkich zakresów tematycznych określonych w nowej podstawie programowej.

 

 

Warunki realizacji

W kształceniu językowym na III etapie edukacyjnym jako niezbędną w kształceniu językowym określono realizację następujących warunków:

  • zapewnienie możliwości kontynuacji nauki języka obcego, którego uczeń uczył się w szkole podstawowej (szczególnie w przypadku języka obcego nauczanego jako pierwszy),
  • zapewnienie kształcenia uczniów w grupach o zbliżonym poziomie biegłości językowej,
  • w przypadku uczniów techników – wzbogacanie treści kształcenia o aspekty nawiązujące do zakresu tematycznego związanego z wybranymi efektami kształcenia określonymi w podstawie programowej kształcenia w zawodach,
  • prowadzenie zajęć z języka obcego w odpowiednio wyposażonej sali,
  • używanie języka obcego jako języka komunikacji podczas zajęć w różnych rodzajach interakcji, tj. zarówno nauczyciel – uczeń, jak i uczeń – uczeń,
  • tworzenie i wykorzystywanie takich zadań językowych, które będą stanowiły ilustrację przydatności języka obcego do realizacji własnych celów komunikacyjnych oraz stwarzanie sytuacji edukacyjnych sprzyjających poznawaniu i rozwijaniu przez uczniów własnych zainteresowań oraz pasji,
  • wykorzystywanie autentycznych materiałów źródłowych (zdjęć, filmów, nagrań audio, tekstów), w tym z użyciem narzędzi związanych z technologiami informacyjno-komunikacyjnymi, takich jak np. tablice interaktywne z oprogramowaniem czy urządzenia mobilne,
  • przeprowadzanie „na bieżąco” nieformalnej oraz formalnej diagnozy,
  • zachęcanie uczniów do samooceny własnej pracy i stosowania różnych technik służących uczeniu się,
  • wykorzystanie zajęć z języka obcego do rozwijania wrażliwości międzykulturowej oraz kształtowania postawy ciekawości, tolerancji i otwartości wobec innych kultur,
  • kształcenie w zakresie języka obcego powinno wspierać i być wspierane przez kształcenie w zakresie pozostałych przedmiotów oraz umiejętności ogólnych.

 

 

Funkcja wychowawcza

Kształcenie w zakresie języka obcego ma wspomagać szkołę w realizacji funkcji wychowawczej. Zajęcia językowe – z uwagi na otwarty katalog tematów – są doskonałą okazją do poruszania kwestii społecznych, kulturowych czy etycznych. Dzięki temu język obcy staje się narzędziem koniecznym do prowadzenia dyskusji, formułowania własnych poglądów i poznawania opinii innych osób.

 

 

Przygotowanie do matury

Egzamin maturalny z języka obcego będzie sprawdzać, w jakim stopniu uczeń kończący szkołę ponadpodstawową spełnia wymagania określone w podstawie programowej, dlatego tylko realizacja wszystkich wymagań  ogólnych i szczegółowych z podstawy programowej może zapewnić odpowiednie przygotowanie uczniów do matury.


Informator prezentujący przykładowe zadania egzaminacyjne oraz listę struktur gramatycznych, których opanowanie jest niezbędne do wykonania zadań egzaminacyjnych, ukaże się na stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej do 1.09.2021 r. Można jednak już założyć, że – podobnie jak egzamin ósmoklasisty – nowy egzamin maturalny będzie obejmować więcej zadań otwartych oraz kłaść większy nacisk na poprawność językową. W związku z tym warto systematycznie wprowadzać określone typy zadań, dbając jednocześnie o wszechstronny rozwój umiejętności językowych uczniów.

 

Podstawa programowa dla szkoły ponadpodstawowej

Wyrażam zgodę na przetwarzanie danych zgodnie z Polityką prywatności. Jeśli nie wyrażasz zgody, prosimy o wyłącznie cookies w przeglądarce. Więcej →

Zmiany w Polityce Prywatności


Zgodnie z wymogami prawnymi nałożonymi przez Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE, w niniejszym Serwisie obowiązuje nowa Polityka prywatności, w której znajdują się wszystkie informacje dotyczące zbierania, przetwarzania i ochrony danych osobowych użytkowników tego Serwisu.

Przypominamy ponadto, że dla prawidłowego działania serwisu używamy informacji zapisanych w plikach cookies. W ustawieniach przeglądarki internetowej można zmienić ustawienia dotyczące plików cookies.

Jeśli nie wyrażasz zgody na wykorzystywanie cookies w niniejszym Serwisie, prosimy o zmianę ustawień w przeglądarce lub opuszczenie Serwisu.

Polityka prywatności